6 mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến nhất hiện nay

Với sự phát triển của công nghệ 4.0, các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử dần trở nên phổ biến rộng rãi. Tại Việt Nam, các mô hình kinh doanh thương mại điện tử ngày càng được ưa chuộng vì nhiều lợi ích mà nó đem lại cho người tiêu dùng. Nếu bạn đang muốn kinh doanh loại mô hình này, hãy cùng tìm hiểu những loại mô hình thương mại điện tử phổ biến cũng như các phương pháp phân phối của nó trong bài viết này nhé. 

1. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử là gì?

Thương mại điện tử (E-commerce) là hình thức kinh doanh trực tuyến cho phép các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân thực hiện giao dịch mua bán trên Internet. Nó cung cấp khả năng mua bán đa dạng các loại sản phẩm với quy mô toàn cầu, đồng thời cho phép người dùng tiếp cận và mua hàng từ mọi nơi và mọi thời điểm. Đây là một ưu điểm vượt trội của thương mại điện tử so với các hệ thống cửa hàng truyền thống.

Mô hình kinh doanh thương mại điện tử đóng vai trò thế nào với doanh nghiệp?

Mô hình kinh doanh thương mại điện tử cũng được coi là chìa khóa dẫn tới thành công đối với các nhà bán lẻ. Nhìn chung, mô hình thương mại điện tử được phân thành nhiều loại như sau:

1.1. Mô hình kinh doanh B2B (Business to Business)

Thương mại điện tử B2B là quá trình mua bán trực tuyến giữa các công ty, trong đó một công ty mua các sản phẩm hoặc dịch vụ từ công ty khác. B2B cũng bao gồm các phần mềm bán hàng, quản lý quan hệ khách hàng (CRM) và các dịch vụ thanh toán.

 

Với nhiều danh mục sản phẩm đa dạng, hoạt động bán hàng trực tuyến B2B thường phức tạp hơn so với các hình thức thương mại điện tử khác. Các công ty thương mại điện tử B2B thường cần đầu tư vốn lớn hơn để triển khai hoạt động.

 

Alibaba.com và Amazon.com là hai ví dụ về nền tảng thương mại điện tử B2B, tạo ra tiện ích cho hàng triệu công ty trên toàn cầu. Bằng cách kết nối các công ty quốc tế, những nền tảng này tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch, mua bán, giảm chi phí tiếp thị và quảng cáo.

1.2. Mô hình kinh doanh B2C (Business to Consumer)

Thương mại điện tử B2C là mô hình thương mại điện tử phổ biến thứ hai, trong đó doanh nghiệp bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng. Đây là quá trình mà khách hàng thu thập thông tin, mua các sản phẩm hữu hình hoặc vô hình và sử dụng chúng như người tiêu dùng cuối cùng.

 

Trước đây, thương mại điện tử B2C tại Việt Nam trải qua một giai đoạn khá ảm đạm, khi không có nhiều trang web thương mại điện tử thực sự phát triển. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, đã xuất hiện các doanh nghiệp tiên phong và gây được sự chú ý trong cộng đồng người dùng trong nước. Hai ví dụ điển hình là Thế giới di động và Điện máy xanh

 

1.3. Mô hình kinh doanh B2G (Doanh nghiệp với Chính phủ)

B2G là một hình thức thương mại điện tử giữa doanh nghiệp và chính phủ, hoặc giữa công ty và khối hành chính công. Nó liên quan đến việc sử dụng Internet để thực hiện mua bán công, các quy trình cấp phép và các hoạt động liên quan đến chính phủ.

 

Trong hình thức này, chính phủ hoặc khối hành chính công đóng vai trò dẫn đầu trong việc thiết lập hệ thống thương mại điện tử, nhằm cải thiện hiệu quả của quá trình mua bán. Các chính sách mua bán trên mạng cũng đóng vai trò trong việc tăng tính minh bạch của quá trình mua hàng. Tuy nhiên, hiện tại mô hình thương mại điện tử này vẫn chưa phát triển đầy đủ do hệ thống mua bán của chính phủ chưa hoàn thiện.

                         Xem thêm: Tổng quan về mô hình kinh doanh canvas: định nghĩa và lợi ích

1.4. Mô hình kinh doanh C2B (Khách hàng với doanh nghiệp)

Thương mại điện tử C2B là một mô hình kinh doanh trong đó người tiêu dùng tạo ra giá trị và doanh nghiệp tiêu thụ giá trị đó. Mô hình này bao gồm việc thu thập ý tưởng hữu ích từ người tiêu dùng, người dùng cung cấp sản phẩm hoặc vật liệu cho doanh nghiệp và doanh nghiệp trả tiền cho người tiêu dùng.

 

Thương mại điện tử C2B được coi là một hình thức kinh doanh ngược, phát triển nhờ vào sự kết nối qua Internet giữa nhiều nhóm người và sự phát triển không ngừng của công nghệ, phục vụ đa dạng nhu cầu trong cuộc sống.

1.5. Mô hình kinh doanh C2C (Khách hàng với Khách hàng)

Mô hình thương mại điện tử C2C hoạt động như một thị trường trực tuyến, nơi người dùng có thể trao đổi, mua bán và đấu giá các mặt hàng. Các sản phẩm trong mô hình này có thể là đồ thủ công do chính người dùng tự làm, hoặc là đồ đã qua sử dụng mà họ muốn bán.

Kinh doanh thương mại điện tử bằng mô hình C2C thường gặp ở các sàn thương mại điện tử lớn

 

Trong mô hình thương mại điện tử C2C, cả người mua và người bán đều là cá nhân và thường thực hiện các giao dịch trực tuyến với nhau thông qua các nền tảng thương mại điện tử hoặc trang web đấu giá trung gian. Có nhiều ví dụ về các trang web sử dụng mô hình thương mại điện tử C2C, bao gồm Ebay, Craigslist, Chợ Tốt, Shopee, Sendo và nhiều hơn nữa.

1.6. Mô hình kinh doanh C2G (Công dân với Chính phủ )

Mô hình thương mại điện tử C2G (người tiêu dùng với chính phủ) bao gồm việc nộp thuế trực tuyến và mua hàng hóa từ các cơ quan chính phủ thông qua các phiên đấu giá trực tuyến, cũng như các cá nhân trả tiền thuế cho chính phủ hoặc học phí cho các trường đại học. Khi bạn thực hiện việc chuyển tiền cho một cơ quan công cộng qua internet, bạn đang tham gia vào thương mại điện tử C2G.

 

Khái niệm C2G cũng áp dụng cho việc cá nhân mua hàng từ các tổ chức chính phủ thông qua phiên đấu giá trực tuyến, hoặc nộp học phí cho các trường đại học. Khi bạn gửi tiền qua internet cho một tổ chức chính phủ, bạn được coi là tham gia vào thương mại điện tử C2G.

2. Các phương pháp phân phối cho doanh nghiệp thương mại điện tử

Sau khi đã lựa chọn cho mình mô hình kinh doanh thương mại điện tử thích hợp nhất. Bạn cũng cần phải có định hướng về phương thức phân phối thoả mãn nhu cầu và yêu cầu của doanh nghiệp. Sau đây là các phương pháp phân phối cho doanh nghiệp thương mại điện tử:

2.1. Dịch vụ đăng ký (Subscriptions services)

Mô hình đăng ký (subscription) dựa trên ý tưởng cung cấp dịch vụ hoặc sản phẩm cho khách hàng theo chu kỳ đều đặn. Thay vì chỉ tập trung vào việc thu hút khách hàng mới, mô hình này chú trọng vào việc duy trì và giữ chân khách hàng hiện có.

                         Xem thêm: 7 bước xây dựng chiến lược marketing thành công

Các doanh nghiệp sử dụng mô hình đăng ký tập trung vào việc tạo ra một mối quan hệ lâu dài với khách hàng bằng cách kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ của họ. Thay vì chỉ đơn thuần thanh toán một lần duy nhất, khách hàng sẽ trở thành thành viên đăng ký và nhận được các lợi ích, ưu đãi theo chu kỳ. Một ví dụ điển hình cho mô hình đăng ký là Coolmate.

2.2. Bán lẻ (Retailing)

Bán lẻ là hoạt động mua hàng trực tiếp từ nhà sản xuất, nhà bán buôn hoặc đại lý phân phối lớn, và sau đó bán lại cho khách hàng cuối cùng. Một cửa hàng đơn lẻ, một chuỗi cửa hàng hoặc một cửa hàng trực tuyến đơn giản đều có thể được coi là hình thức bán lẻ. Bằng cách thiết lập một trang web bán hàng, một Fanpage hoặc một gian hàng trực tuyến trên các nền tảng thương mại điện tử, nhà bán lẻ có thể kinh doanh bán lẻ trực tuyến.

 

Thay vì phải xử lý một lượng lớn đơn hàng từ một số ít khách hàng bán buôn và doanh nghiệp, nhà bán lẻ chỉ cần xử lý các đơn đặt hàng từ một số lượng lớn khách hàng tiêu dùng cá nhân, con số này thường ít hơn.

2.3. Bán buôn – bán sỉ (Wholesaling)

Các doanh nghiệp bán buôn đảm nhận các hoạt động phân phối, trừ việc sản xuất sản phẩm. Họ tiếp nhận đơn đặt hàng trực tiếp từ nhà cung cấp và chịu trách nhiệm nhập hàng, quản lý hàng tồn kho, theo dõi đơn hàng và giao hàng cho khách hàng. Phương thức phân phối bán buôn thường được áp dụng chủ yếu trong mô hình thương mại điện tử B2B, mặc dù cũng có thể được sử dụng như một phần của chiến lược thương mại điện tử B2C.

 

2.4. Dropshipping

Dropshipping là một mô hình kinh doanh thương mại điện tử mà trong đó quá trình vận chuyển hàng hóa được loại bỏ. Người bán không cần phải lưu trữ hàng hóa mà tập trung vào việc chọn sản phẩm và tiếp thị. Họ đưa các sản phẩm lên các nền tảng thương mại điện tử hoặc website. Khi có đơn hàng được đặt, người bán chuyển thông tin đơn hàng đến nhà cung cấp, và sau đó nhà cung cấp sẽ tiến hành giao hàng trực tiếp đến khách hàng.

Dropshiping là mô hình phân phối tối ưu vận chuyển trong kinh doanh thương mại điện tử

2.5. Nhãn trắng (white labeling)

Đối với mô hình thương mại điện tử white labeling, các nhà bán lẻ vẫn sử dụng thương hiệu riêng của họ và bán các sản phẩm chung từ một nhà cung cấp. Các doanh nghiệp nhãn trắng không phải quản lý quá trình sản xuất và kiểm soát chất lượng, nhưng đối mặt với cạnh tranh cao. Nhà cung cấp nhãn trắng kiểm soát thiết kế bao bì, nhưng không kiểm soát thông số kỹ thuật hoặc chất lượng sản phẩm.

 

Vì bất kỳ đại lý bán lẻ nào cũng có thể bán các sản phẩm này, việc tạo điểm bán hàng độc nhất (Unique Selling Points – USP) và sử dụng chiến lược tiếp thị và kênh phân phối để tạo sự khác biệt trở thành một thách thức.

2.6. Nhãn hàng riêng (Private labeling)

Trong mô hình kinh doanh thương mại điện tử “Private labeling”, một doanh nghiệp thuê một nhà sản xuất bên thứ ba để tạo ra các sản phẩm theo ý tưởng và thiết kế độc đáo của riêng họ. Điều này giúp doanh nghiệp tránh việc phải xây dựng nhà máy sản xuất riêng và sản xuất các sản phẩm dưới thương hiệu riêng với quyền phân phối độc quyền.

 

Sau khi hàng hóa được sản xuất, doanh nghiệp có thể yêu cầu nhà sản xuất giao hàng trực tiếp cho khách hàng, hoặc đưa ra thị trường trực tuyến hoặc chuyển lại cho doanh nghiệp để xử lý hàng hóa. Việc áp dụng nhãn hàng riêng là một cách tuyệt vời để bắt đầu hoặc thử nghiệm các ý tưởng mới, đặc biệt nếu bạn có tài chính và ý tưởng thiết kế sản phẩm.

 

Trên đây là 6 mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến mà bạn có thể tham khảo. Để quá trình kinh doanh thành công, bạn cần nghiên cứu kỹ lưỡng và cẩn thận để lựa chọn một mô hình kinh doanh phù hợp với mình. Nếu thấy nội dung này hữu ích, hãy chia sẻ để mọi người cùng biết đến nhé. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi!